Przysadka anatomicznie podzielona jest na 3 części (płaty) i każda z nich ma inna funkcję oraz wydziela inne hormony:
1) płat przedni produkuje: ACTH (hormon adrenokortykotropowy), GH (hormon wzrostu), TSH (hormon tyreotropowy), PRL (prolaktyna), LH (hormon luteotropowy), FSH (hormon folikulotropowy), endorfiny
2) płat tylny magazynuje hormony produkowane w wyższych pietrach mózgowia: wazopresynę i oksytocynę
3) część pośrednia wydziela MSH (hormon melanotropowy)
Funkcje hormonów tropowych (ogólnie):
a) ACTH - pobudza warstwy kory nadnerczy do produkcji kortyzolu, androgenów oraz aldosteronu
b) GH - wpływa na wzrastanie organizmu i przyrost masy mięśniowej oraz narządów wewnętrznych
c) TSH - pobudza tarczycę do produkcji hormonów T3 i T4
d) PRL - odpowiada za laktację, częściowo za libido oraz hamuje działanie innych hormonów
e) LH - u mężczyzn odpowiada za produkcję testosteronu w jądrach, a u kobiet za owulację oraz przekształcanie ciałka żółtego, produkcję progesteronu i estradiolu
f) FSH - u mężczyzn odpowiada za spermatogenezę, a u kobiet za wzrost i dojrzewanie komórki jajowej
g) wazopresyna - powoduje resorpcję wody (wchłanianie zwrotne) w kanalikach nerkowych zagęszczając mocz i "oszczędzając" wodę niezbędną do wszystkich procesów metabolicznych organizmu
h) oksytocyna - inicjuje akcję porodową, wpływa na laktację oraz obkurcza mięśniówkę macicy po porodzie hamując poporodowe krwawienie, wpływa na emocje i zachowanie u ssaków
Brak wydzielania w/w hormonów, ich ograniczone wydzielanie lub nadmiernewydzielanie prowadzą do bardzo poważnych zaburzeń funkcji organizmu, często kończące się zgonem. Część zaburzeń hormonalnych potrafimy leczyć przyczynowo, a część jedynie objawowo stabilizując pracę organizmu i zapewniając optymalne stężenia tych hormonów we krwi przy pomocy analogów hormonów (wyprodukowanych identycznych hormonów, jak nasze, endogenne) lub substancji aktywnych, które wpływają na ich stężenie. Często wykorzystujemy przy tym fizjologiczne mechanizmy działania hormonów, by nie ingerować w ich funkcje, nie zaburzać ich, ale naśladować procesy fizjologiczne.
Cechą charakterystyczną hormonów tzw. tropowych przysadki jest ich pulsacyjne wydzielanie w ciągu doby oraz cykliczne np. w cyklu miesięcznym kobiety. Zaburzenia rytmu dobowego wydzielania hormonów, jak również rytmu miesięcznego mogą dać określone skutki chorobowe i są dla nas ważnym elementem diagnostyki tych hormonów.
Jądra u dorosłego mężczyzny mają przeciętnie 15-25 ml objętości, położone są w worku mosznowym. Większość, bo ok. 75-85% masy narządu stanowią kanaliki plemnikotwórcze zbudowane z nabłonka plemnikotwórczego produkującego plemniki oraz komórek Sertoliego, które wydzielają różne hormony, jak również pośredniczą w przekazywaniu sygnałów hormonalnych i nerwowych wpływających na produkcję plemników. Reszta masy narządu, to komórki Leydiga, które produkują testosteron.
Kontrola produkcji plemników ma kilka pięter zależności. Podwzgórze znajdujące się w mózgowiu wydziela hormony stymulujące przysadkę do produkcji tzw. hormonów tropowych FSH, LH, one z kolei aktywują komórki jąder do produkcji testosteronu i plemników. To bardzo złożony proces i zależny od wielu czynników nie tylko hormonalnych, ale również nerwowych i metabolicznych.
W ocenie endokrynologicznej oprócz stężeń hormonów osi przysadkowo-jądrowej (LH,FSH,testosteron całkowity, testosteron wolny, DHT, estradiol, prolaktyna, AMH) oraz badań czynnościowych, trzeba ocenić budowę mężczyzny, obecność cech płciowych, narządy płciowe zewnętrzne, wykonać badania obrazowe oraz ocenić jakość i skład nasienia.
cdn.
Co to jest szczepionka? Szczepionka to produkt farmaceutyczny, w którym znajduje się substancja - najczęściej pochodzenia biologicznego -zdolna do wywoływania efektu...
Czytaj więcejZ związku z epidemią wirusa SARS-CoV-2 pojawia się szereg pytań odnośnie możliwego wpływu COVID-19 (czyli manifestacji klinicznej zakażenia SARS-Cov-2) na gruczoł tarczowy i ujawnienie się zaburzeń hormonalnych. Kolejnym pytaniem jest...
Czytaj więcejPrzerażający raport NIK na temat naszej żywności i praktycznie kompletnego braku nadzoru nad składem produktów żywnościowych, obecnością substancji "ulepszających" żywność, ich skutkami...
Czytaj więcejLeczenie wola guzkowego obojętnego Jak pisałam w części I artykułu, nie znamy jednej przyczyny powstawania wola guzkowego obojętnego. Tu odgrywają rolę nie tylko podłoże...
Czytaj więcejDieta bezglutenowa w chorobie Hashimoto Renata Kołton Kurier MP Stosowanie rygorystycznej diety bezglutenowej u pacjentów z chorobą Hashimoto jest uzasadnione jedynie w przypadku współistnienia tej choroby z celiakią. Założenie, że taka dieta jest ogólnie zdrowa, to absolutnie błędne...
Czytaj więcejWole guzkowe tarczycy, wole obojętne, choroba guzkowa tarczycy, guzki tarczycy...
Czytaj więcej