Wyświetlenie artykułów z etykietą: hormony

niedziela, 04 luty 2018 15:46

Krótka informacja o badaniach naukowych EBM

            W ostatnich dziesiątkach lat mamy do czynienia z zalewem informacji medycznych, pseudomedycznych, popularnonaukowych płynących z internetu. Jak je czytać? jak interpretować? na czym się oprzeć podejmując decyzje dotyczące badań diagnostycznych lub leczenia? potrzebujemy systematyzacji wyników badań naukowych i zaleceń, na których oprzemy nasze rozumowanie medyczne. Te same pytania zadają sobie decydenci ochrony zdrowia i płatnicy np. ubezpieczenia zdrowotne. Dla nich ważna jest skuteczność terapii, skrócenie czasu leczenia i osiąganie jak najlepszych rezultatów klinicznych w medycynie naprawczej oraz w podejmowaniu działań profilaktycznych.

Jednym z ważnych narzędzi jest EBM, czyli medycyna oparta na faktach, która pozwala na odróżnianie informacji bardziej od mniej wiarygodnej, rozumienie języka badań naukowych, przedstawia informacje przydatne w pracy lekarza i pacjenta, jest wsparciem dla każdego lekarza w podejmowaniu decyzji leczniczych. Dzięki EBM każdy może podjąć potwierdzoną badaniami naukowymi decyzję, a nie opierać się na informacjach z forum internetowego, zasłyszanych od innych lub dostarczanych przez przemysł pseudofarmaceutyczny nastawiony na maksymalizację zysku. Badania naukowe oparte na EBM ustalają cel badania, jego punkty końcowe, metodykę, wykorzystują grupy odpowiednio dobranych do badania pacjentów, grupę kontrolną stosującą placebo bez testowanego leku), a lekarz prowadzący nadzór merytoryczny nad badaniem nie wie, która grupa otrzymuje lek, a która placebo /metoda podwójnej ślepej próby/. Wyniki każdego badania są opracowywane statystycznie i dopiero istotność statystyczna /P<0,05/ pozwala na wyciągnięcie wniosków i ustalenie zaleceń. Zebrane wyniki wielu badań są podstawą do opracowywania przez towarzystwa naukowe lub grupy ekspertów zaleceń i wytycznych obowiązujących lekarzy. Niestety, wytyczne i zalecenia towarzystw naukowych nie przekładają się na ich finansowanie w systemie publicznej ochrony zdrowia. ......

EBM zadaje precyzyjne pytanie kliniczne np. ocena skuteczności jakiegoś leku, następnie wyszukuje dane z badań naukowych, przeprowadza ich selekcję, ocenia wiarygodność, przydatność, opracowuje, standaryzuje i ustala oparte na tych wszystkich działaniach zalecenia dla lekarzy. Badania są często wieloletnie, wielostopniowe i bardzo skomplikowane. Ten proces trwa nieustannie, dlatego zalecenia ulegają co jakiś czas zmianie po publikacji wielu zebranych wyników badań naukowych i po konferencjach ekspertów medycznych opracowujących tzw. wytyczne postępowania dla lekarzy. Wytyczne mówią nam,że w danej grupie pacjentów ten konkretny lek był skuteczny, korzyść z jego stosowania przeważała nad ryzykiem (ryzyko jest zawsze!), miał takie a nie inne objawy niepożądane i skutki uboczne, określa się dawkę terapeutyczną i kontrolne badania w czasie leczenia. Czyli - skutecznośc w pewnej grupie chorych, a nie zawsze i u wszystkich. Taka jest medycyna .....

Wszystko to ma na celu ustalenie wiarygodnych i skutecznych metod leczenia, z maksymalną korzyścią dla chorego. Opracowywane wytyczne są dla lekarzy podstawą do podjęcia decyzji, podstawą a nie bezdyskusyjnym zaleceniem, dlatego że lekarz musi to zalecenie odnieść do konkretnego pacjenta np. antybiotykiem pierwszego rzutu w leczeniu jakiejś infekcji bakteryjnej jest amoksycylina, ale czy lekarz zastosuje ją u pacjenta jeśli ten zgłosi uczulenie na amoksycylinę? nie, lekarz wybierze lek drugiego lub trzeciego rzutu modyfikując terapię, dostosowując dawkę leku do stanu pacjenta, jego obciążeń zdrowotnych, stosowanych innych leków. 

Tak więc, nie pogaduszki w necie, nie Goździkowa, nie coś gdzieś zasłyszane. Gdyby obserwacje objawów u każdego z nas mogły być drogowskazem w leczeniu musiałyby być IDENTYCZNE u wszystkich ludzi, zawsze, wszędzie, w każdym przypadku, a my nie moglibyśmy się od siebie różnić w najmniejszym stopniu, robić codziennie w tej samej chwili to samo, pracować w tym samym miejscu, w tym samym czasie, mieć tych samych przodków itd. Nie jesteśmy identyczni, nie robimy tego samego, nie mieszkamy wszyscy w tym samym miejscu - jesteśmy WSZYSCY RÓŻNI - dlatego nie możemy się sugerować obserwacjami innych i dlatego medycyna wprowadziła EBM, by starać się pomimo dzielących nas różnic, znaleźć wspólne cechy służące do jak najskuteczniejszego leczenia.

Wiemy, że nie ma badań idealnych, wszystkie mogą być obarczone błędem, dlatego nieustannie trwają prace zmierzające do opracowania takich schematów EBM, by błąd był jak najmniejszy.

 

 

 

 

 

 

środa, 17 maj 2017 10:24

UKŁAD HORMONALNY

 

            Układ hormonalny, to gruczoły wydzielania wewnętrznego. np przysadka, tarczyca, jajniki wyspecjalizowane w produkcji określonych hormonów oraz hormony przez nie produkowane. Te elementy oraz receptory tkankowe i układ nerwowy oraz układ immunologiczny wpływający na regulację wydzielania hormonów stanowią układ, który zapewnia nam homeostazę.

Nazwa pochodzi z języka greckiego:”endon”-wewnątrz,”krino”-wydzielam oraz „logos”-słowo/nauka, czyli jest to dział medycyny zajmujący się wydzielaniem wewnętrznym.  Wiele komórek w naszym organizmie wydziela hormony, czyli substancje aktywne, które służą do przenoszenia informacji między narządami, komórkami, tkankami w celu utrzymania tzw. homeostazy – wspaniałej zdolności naszych organizmów do utrzymywania stałych parametrów wewnętrznych. Dzięki temu nie tylko żyjemy, ale potrafimy funkcjonować w stale zmieniającym się i często ekstremalnym środowisku zarówno wewnętrznym, jak i zewnętrznym.

 

 

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/da/Illu_endocrine_system.png
Układ hormonalny: 1) podwzgórze 2) przysadka 3) gruczoł tarczowy 4) grasica 5) nadnercza 6) trzustka 7) janiki 8) jądra, nie zaznaczono systemu APUD  (żródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/da/Illu_endocrine_system.png)

 

                 Hormony są niezbędne do życia, więc organizm wytworzył specjalne narządy, które wytwarzają, magazynują i wydzielają hormony. System ten jest nieprawdopodobnie skomplikowany, podlega wielopiętrowej kontroli i regulacji ze strony układu nerwowego i immunologicznego, a także licznym sprzężeniom zwrotnym na poziomie samych narządów dokrewnych oraz tkanek. Ten stale zmieniający się układ wzajemnych sprzężeń i zależności dodatnich i ujemnych musi być jednak względnie stały, bo dzięki temu możemy zachować wszystkie prawidłowe funkcje organizmu.

Kiedy spojrzymy na normy laboratoryjne dla hormonów, to zobaczymy często bardzo duży ich zakres – wszystko dlatego, by układ dokrewny błyskawicznie odczytywał zmiany i reagował na nie. Każde znaczne odchylenie od normy nie tylko pociąga za sobą określone skutki biologiczne, ale powoduje zmiany w wydzielaniu innych hormonów, dając zaburzenia hormonalne i metaboliczne ze strony innych narządów, a tym samym zaburzenia ogólnoustrojowe. My „czytamy” te zaburzenia mając określone objawy np. spadek masy ciała, zaburzenia rytmu serca, nadpotliwość. Nadmiar produkcji hormonów – to nadczynność danego gruczołu dokrewnego np. nadczynność tarczycy, to nadmiar hormonów tarczycy (fT4/fT4) produkowanych ponad normalne zapotrzebowanie naszego organizmu oraz często brak regulacji ich wydzielania. Niestety, to że mamy wynik badania laboratoryjnego ze stężeniem hormonu nie mieszczącego się w normie nie znaczy, że jest to wynik nieprawidłowy! każdy wynik musi być interpretowany, to znaczy: na podstawie wywiadu pacjenta, jego chorób współistniejących, zgłaszanych objawów, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych, wykluczenia wpływu leków oraz licznych czynników wewnętrznych oraz zewnętrznych - może lekarz podjąć decyzję o tym, czy stężenie hormonu jest prawidłowe, czy też nie jest. Dlatego bez tych dodatkowych informacji i badań niemożliwe jest ocenianie wyników badań hormonalnych. Jak również ten sam wynik u jednego pacjenta, nie musi skutkować podjęciem tej samej decyzji u innego chorego. 

Powyższa informacja, to też uwaga jak ostrożnie mamy podchodzić do różnych internetowych porad oraz opisów sytuacji klinicznych znajdowanych na forach internetowych. rozpoznanie i decyzja lecznicza u pana Kowalskiego, nie musi być decyzją u pana Nowaka - choć wyniki badań mieli podobne.......

 

Hormony mogą być też produkowane przez tkankę nowotworową w miejscach, w których nie ma prawidłowej tkanki gruczołowej np. rak oskrzela może produkować ACTH, ADH, parathormon, kalcytoninę i dawać objawy przypominające zaburzenia hormonalne. Są to tzw. zespoły ektopowego wydzielania hormonów, często trudne do rozpoznania z uwagi na mnogość objawów sugerujących choroby endokrynologiczne.

Mamy też w organizmie wyspecjalizowane, rozsiane w różnych narządach i tkankach komórki układu APUD, które same nie będąc narządem wydzielania wewnętrznego produkują hormony np. w tarczycy komórki C- hormon kalcytonina, szyszynka i w przewodzie pokarmowym hormony żołądkowo-jelitowe /gastryna, sekretyna/. Co ciekawe, to największy narząd dokrewny, jaki mamy – a najmniej o nim wiemy …..

Mamy także narządy, które potrafią wydzielać hormony (wydzielanie wewnętrzne) oraz inne substancje np. enzymy trawienne (wydzielanie zewnętrzne) np. trzustka wydziela do krwi hormony: insulinę i glukagon oraz enzymy do przewodu pokarmowego: trypsynę, lipazę i amylazę.

Hormony wydzielane przez różne gruczoły wydzielania wewnętrznego mogą mieć funkcje pobudzające lub hamujące i często wykorzystujemy to w diagnostyce chorób endokrynologicznych ( tzw. testy dynamiczne) lub w leczeniu wielu chorób naśladując prawidłowe działanie naszego organizmu.

 

Układ hormonalny znajduje się pod kontrolą mózgu. Mózg (podwzgórze) wysyła sygnały elektryczne, które komórki nerwowe przekształcają w biochemiczny. Sygnał biochemiczny dociera do przysadki, która pod ich wpływem wydziela hormony tropowe działające na narządy docelowe na obwodzie, które wydzielają hormony działające na wszystkie tkanki organizmu. Hormony wydzielane są do krwi i limfy, tą drogą docierając do najodleglejszych tkanek i komórek wywołując określone efekty biologiczne. 

Hormony, to substancje aktywne łączące się z komórkami organizmu przy pomocy receptorów. Połączenie ze swoistym dla danego hormonu  receptorem znajdującym się na błonie komórkowej wywołuje kaskadę dalszych sygnałów biochemicznych prowadzących do zmiany funkcji komórki, tkanki, innego układu.

Hormony mają różne okresy półtrwania - to znaczy żyją różnie długo - np. insulina znajduje się w krwiobiegu przez ok. 4-9 minut, a hormon tarczycy fT4 aż ok. 6 dni. 

Hormony działają na tkanki obwodowe, na inne hormony i układy oraz na narządy, które je wyprodukowały - w ten sposób układ kontroluje organizm na różnych poziomach zapewniając dobrostan hormonalny i homeostazę. Poza tym łączą się funkcjonalnie z układem nerwowym i immunologicznym, a poprzez wpływ na wszystkie komórki ciała, hormony wpływają na praktyczne wszystkie funkcje organizmu. 

 

 

Dział: OFERTA

JAK DOJECHAĆ

PORADNIK PACJENTA

Szczepienia przeciw COVID-19: na czym polega szczepienie, mechanizmy odpowiedzi immunologicznej, choroby endokrynologiczne a szczepienie

Szczepienia przeciw COVID-19: na czym polega szczepienie, mechanizmy odpowiedzi immunologicznej, choroby endokrynologiczne a szczepienie

Co to jest szczepionka?                         Szczepionka to produkt farmaceutyczny, w którym znajduje się substancja - najczęściej pochodzenia biologicznego -zdolna do wywoływania efektu...

Czytaj więcej
Zakażenie SARS-Cov-2 a choroby gruczołu tarczowego i innych endokrynopatii

Zakażenie SARS-Cov-2 a choroby gruczołu tarczowego i innych endokrynopatii

Z związku z epidemią wirusa SARS-CoV-2 pojawia się szereg pytań odnośnie możliwego wpływu COVID-19 (czyli manifestacji klinicznej zakażenia SARS-Cov-2) na gruczoł tarczowy i ujawnienie się zaburzeń hormonalnych. Kolejnym pytaniem jest...

Czytaj więcej
Zdrowe odżywianie? raczej niemożliwe ....... kilka słów o dysruptorach endokrynnych.

Zdrowe odżywianie? raczej niemożliwe ....... kilka słów o dysruptorach endokrynnych.

                Przerażający raport NIK na temat naszej żywności i praktycznie kompletnego braku nadzoru nad składem produktów żywnościowych, obecnością substancji "ulepszających" żywność, ich skutkami...

Czytaj więcej
Wole guzowate obojętne (nietoksyczne, choroba guzkowa tarczycy) cz. II

Wole guzowate obojętne (nietoksyczne, choroba guzkowa tarczycy) cz. II

   Leczenie wola guzkowego obojętnego                 Jak pisałam w części I artykułu, nie znamy jednej przyczyny powstawania wola guzkowego obojętnego. Tu odgrywają rolę nie tylko podłoże...

Czytaj więcej
Dieta w chorobie Hashimoto - stan wiedzy.

Dieta w chorobie Hashimoto - stan wiedzy.

    Dieta bezglutenowa w chorobie Hashimoto   Renata Kołton Kurier MP Stosowanie rygorystycznej diety bezglutenowej u pacjentów z chorobą Hashimoto jest uzasadnione jedynie w przypadku współistnienia tej choroby z celiakią. Założenie, że taka dieta jest ogólnie zdrowa, to absolutnie błędne...

Czytaj więcej
Wole guzowate obojętne (nietoksyczne, choroba guzkowa tarczycy) cz. I.

Wole guzowate obojętne (nietoksyczne, choroba guzkowa tarczycy) cz. I.

                                            Wole guzkowe tarczycy, wole obojętne, choroba guzkowa tarczycy, guzki tarczycy...

Czytaj więcej